کورته شیعر

هۆ ون بو له نێو د‌‌ه ریای خه یالاته وه

هه سته وه، هه سته وه،دونیا هه ر وه ک خۆیه تی

زاڵمی،فه قیری،بێ خاکی هه ر به ر ده وامه

نا ده گۆڕدرێت

ئه و رۆ نا سبه ی یا هه ر هێشتا

زاڵمی

 ده تۆپێت

بێ وه فایی، ئینسان کوژی

لا ده چێت

وریام ، به ڵام نازانم بۆ وام

 فکرم شڵه ژاوه

بێ ده نگی له گوێما ده قیژێنێ

ئه وشه و، شه وی تۆ نیه

نا هی تۆ نی یه

دڵت شکاندم،چاوت گریاندم

به ڵام دڵ ڕه ق هه ر خه ریکی جیا کردنه وه ی

روانی نێک به سه ر ژﻳﺎ ننامه ی جۆرج ئۆر وێل

 

ئێرﻳﮏ بلێرکه به نێوی جۆرج ئۆر وێل خۆێ به خه ڵک ناساند له ساڵی 1903 له شا رۆچکه ی موتی هاری سه ر به ئی ﻴﺎله تی به هاری هێندوستان له داﻳﮏ بو، داﻳﮏ و باوکی هه ر دوﮐﻴﺎن  ﺋﻴﻨﮕﻟﻴﺰ ی بوون.

له و زه ما نه دا هێندوستان به شێک له موسته عمه راتی ﺋﻴﻨﮕﻠﻴﺴﺘﺈن بو و باوکی ئۆر وێل که له داﻳﻴﺮ ه ی ترﻳﺎکی ﺋﻴﺪاره ی گو مرگی هێندوستان خزمه تی ده کرد دوا بازنشه سته ﮔﻴه که ی به وه رگرتنی هێندێک پوول گه را ﻳه وه بۆ ﺋﻴﻨﮕﻠﻴﺴﺘﺈن.

ئۆروێل هه ر له سه ره تای مندالی را هه ستێکی زۆر به رزی هه بو. وه کو بۆ خۆی ده ڵێ " بنه ما ڵه که مان له وه زحێکی زۆر چاک دا نه بو وه هه ر ئه وه ش کارﻳﮕه رێکی یێ ﻛﺠﺎرگه وره ی له سه ر بنه ماکانی ﺑﻴﺮه وه رﻳﻢ دانا".

له ته مه نی هه شت سا لا نه دا به هۆی ئه وه ی که مێشکێکی زۆر چاکی هه بو ﺋﻴﺠﺎزه ﻳﺎن پێ دا که له قو تا بخانه ی کراسﮔﻴﺘﺰبه پوڵێکی که متر له و قو تا بخانه ﻳه بخۆێنێت.

ئه و قو تا بخانه ﻳه هه ر چه ند قوتا بخا نه یێکی ئه شرافی نه بو فه قه ت به زۆری و کوته ک کاری و فشاری زۆر که به سه ر قوتابیه‌ کانی هێنا بو تواﻧﻴﺒﻮی پلێکی گه وره له ﺋﻴﻨﮕﻠﻴﺴﺘﺈن وه‌ ده ست بێنێ.

هه ر قوتابیێک که رێگای له و قو تا بخانا نه که وتبا ده بو به نوخبه له ﺋﻴﻨﮕﻠﻴﺴﺘﺈن. ئۆر وێل به هۆی زرﻳﻨﮕﯽ توانی له ده بیر ستانی ئێتۆن خه رﺟﻴه که ی قو تا بخانه ی ﮔﻴﺘﺰ وه ر بگرێت.

به ڵام نه بونی پوڵ ئۆرۆلی وا سه ر شکه سته کرد که دوا وه ژور که وتن له ئێتۆن ده ڵێ: " بێ پوڵ بوم، زه ﺣﻴﻒ بوم ، نا حه ز بوم ، که س قسه ی له گه ڵ نه ده کردم ، ده ترسام ، بۆنم لێ ده هات،ده مزانی که هه تا سه ره تای ژیانم وه ک مۆته یێک (کابوس) له گه ڵم ده بێ، هه تا سی ساله گی ته واو به ر نا مه کانی ژیانم له ته واو کار ه کانم دا نه ته نیا شکه ست ده خۆم ، به ڵکو تا چه ند ساڵی تر زﻳﻨﺪو نامێنم".

به ڵام وا نه بو و جۆرج خۆی ته سلیمی دا ها توه ره شه که ی که له مێشکی دا لێکی دا بۆوه نه کرد. توانی مرۆڤێک بێت به ته واو مه عنا، قه ت خۆی ئه ﺳﻴﺮی قه فه سی ته نگی دونیا نه کرد.

ﺑﻴﺮ و ڕام له سه ر ئه وه ﻳﻪ که جۆرج یێ کێکه‌ له هه ره نوسه ره کانی زه مانی شه ڕی جه هانی دو وه م که واﻗﻴﻌﻴﻪ تی ئه و ده ورانانه ی به هه مو ئه وکه سانه گه یاند که نوسرا وه کانی به دڵ ده خوێن نه وه. مرۆڤێک بو که به ﻋﻴﻨﻮانی داوته ڵه ب خۆی ئاماده ی شه ڕ له گه ڵ فاﺷﻴﺰم کرد له کتێبی به یادی کاتا لۆنیا ته واو باسی ئه و ئا ڵو گۆڕه ی کردوه که کۆمۆﻧﻴﺴﺖ و سوسیاﻟﻴﺴﻤﻪ کان تێی دا دژ به فاﺷﻴﺰم ده جولانه وه.

کورته شیعر

ڕا په ڕﻳﻦ

 

 شه و در ه نگ بو، زۆر در ه نگ
کوڕ به داﻳﻜی گوت ده بێ بڕۆم                                    

ڕۆﻳﺸﺘﻦ به ره وجێگایێکی نامۆ                      

داﻳﮏ دهﻳﺰﺍنی نا گه ڕێته وه

گو تی : ڕۆله ﺷﻴﺮﻳﻨﻪ که م زۆر ها ته پێش بؤم که ڕاتژ ێنم

به ڵام داخ ، به ڵام داخ ...

ئێستا و ه ختی پاراستنی ﻧﻴﺸﺘﻴﻤﺎ نه

داﻳﮏ گرﻳﺎن له چاوی دا خۆی ده نواند

کوڕ گوتی : تو خوا داﻳﻪ ئه گه ر نه گه ڕامه وه

بوکی دا ها توت له ﺑﻴﺮ نه چێت

جار جار خۆتی پێ ﻧﻴﺸﺎن ده تاکو بزانێت

تاکو بزا نێت که تازه گه ڕانه وه ناکرێت

زه مان گو زه را ، ساڵ به سه ر دا هات

کوندێک به ها شه ده ﻳﺨﻮێند ، ده ﻳﻨﺎ ڵاند

حه رز  زۆر ماندو بو ، هه تا که نگێ دوڕه نگی

ئێستا کاتی خۆ نواندنه، داﮔﻴﺮ که ران زۆرن

زاڵمان گه لێک زۆرتر، بێ به زه یی تر

به ڵام ئاسۆی رون نێزﻳﮑﻪ زۆر نێزﻳﮏ

به ﻳﺎنی بو ، شه و نه م گوڵی وه خه به ر هێنا

له بن کا نی یێک تفه نگێک که وتبو

گوڵێک خه ریکی پو شکو تن بو

شه هیدپو شکو تنی گوڵی سوری ئه رغه وانه