روانی نێک به سه ر ژﻳﺎ ننامه ی جۆرج ئۆر وێل



 

 

ئێرﻳﮏ بلێرکه به نێوی جۆرج ئۆر وێل خۆێ به خه ڵک ناساند له ساڵی 1903 له شا رۆچکه ی موتی هاری سه ر به ئی ﻴﺎله تی به هاری هێندوستان له داﻳﮏ بو، داﻳﮏ و باوکی هه ر دوﮐﻴﺎن  ﺋﻴﻨﮕﻟﻴﺰ ی بوون.

له و زه ما نه دا هێندوستان به شێک له موسته عمه راتی ﺋﻴﻨﮕﻠﻴﺴﺘﺈن بو و باوکی ئۆر وێل که له داﻳﻴﺮ ه ی ترﻳﺎکی ﺋﻴﺪاره ی گو مرگی هێندوستان خزمه تی ده کرد دوا بازنشه سته ﮔﻴه که ی به وه رگرتنی هێندێک پوول گه را ﻳه وه بۆ ﺋﻴﻨﮕﻠﻴﺴﺘﺈن.

 

ئۆروێل هه ر له سه ره تای مندالی را هه ستێکی زۆر به رزی هه بو. وه کو بۆ خۆی ده ڵێ " بنه ما ڵه که مان له وه زحێکی زۆر چاک دا نه بو وه هه ر ئه وه ش کارﻳﮕه رێکی یێ ﻛﺠﺎرگه وره ی له سه ر بنه ماکانی ﺑﻴﺮه وه رﻳﻢ دانا".

 

له ته مه نی هه شت سا لا نه دا به هۆی ئه وه ی که مێشکێکی زۆر چاکی هه بو ﺋﻴﺠﺎزه ﻳﺎن پێ دا که له قو تا بخانه ی کراسﮔﻴﺘﺰبه پوڵێکی که متر له و قو تا بخانه ﻳه بخۆێنێت.

ئه و قو تا بخانه ﻳه هه ر چه ند قوتا بخا نه یێکی ئه شرافی نه بو فه قه ت به زۆری و کوته ک کاری و فشاری زۆر که به سه ر قوتابیه‌ کانی هێنا بو تواﻧﻴﺒﻮی پلێکی گه وره له ﺋﻴﻨﮕﻠﻴﺴﺘﺈن وه‌ ده ست بێنێ.

 

هه ر قوتابیێک که رێگای له و قو تا بخانا نه که وتبا ده بو به نوخبه له ﺋﻴﻨﮕﻠﻴﺴﺘﺈن. ئۆر وێل به هۆی زرﻳﻨﮕﯽ توانی له ده بیر ستانی ئێتۆن خه رﺟﻴه که ی قو تا بخانه ی ﮔﻴﺘﺰ وه ر بگرێت.

به ڵام نه بونی پوڵ ئۆرۆلی وا سه ر شکه سته کرد که دوا وه ژور که وتن له ئێتۆن ده ڵێ: " بێ پوڵ بوم، زه ﺣﻴﻒ بوم ، نا حه ز بوم ، که س قسه ی له گه ڵ نه ده کردم ، ده ترسام ، بۆنم لێ ده هات،ده مزانی که هه تا سه ره تای ژیانم وه ک مۆته یێک (کابوس) له گه ڵم ده بێ، هه تا سی ساله گی ته واو به ر نا مه کانی ژیانم له ته واو کار ه کانم دا نه ته نیا شکه ست ده خۆم ، به ڵکو تا چه ند ساڵی تر زﻳﻨﺪو نامێنم".

 

به ڵام وا نه بو و جۆرج خۆی ته سلیمی دا ها توه ره شه که ی که له مێشکی دا لێکی دا بۆوه نه کرد. توانی مرۆڤێک بێت به ته واو مه عنا، قه ت خۆی ئه ﺳﻴﺮی قه فه سی ته نگی دونیا نه کرد.

ﺑﻴﺮ و ڕام له سه ر ئه وه ﻳﻪ که جۆرج یێ کێکه‌ له هه ره نوسه ره کانی زه مانی شه ڕی جه هانی دو وه م که واﻗﻴﻌﻴﻪ تی ئه و ده ورانانه ی به هه مو ئه وکه سانه گه یاند که نوسرا وه کانی به دڵ ده خوێن نه وه. مرۆڤێک بو که به ﻋﻴﻨﻮانی داوته ڵه ب خۆی ئاماده ی شه ڕ له گه ڵ فاﺷﻴﺰم کرد له کتێبی به یادی کاتا لۆنیا ته واو باسی ئه و ئا ڵو گۆڕه ی کردوه که کۆمۆﻧﻴﺴﺖ و سوسیاﻟﻴﺴﻤﻪ کان تێی دا دژ به فاﺷﻴﺰم ده جولانه وه.

 

کورته شیعر



ڕا په ڕﻳﻦ



 

 شه و در ه نگ بو، زۆر در ه نگ
کوڕ به داﻳﻜی گوت ده بێ بڕۆم                                    

ڕۆﻳﺸﺘﻦ به ره وجێگایێکی نامۆ                      

داﻳﮏ دهﻳﺰنی نا گه ڕێته وه

گو تی : ڕۆله ﺷﻴﺮﻳﻨﻪ که م زۆر ها ته پێش بؤم که ڕاتژ ێنم

به ڵام داخ ، به ڵام داخ ...

ئێستا و ه ختی پاراستنی ﻧﻴﺸﺘﻴﻤﺎ نه

داﻳﮏ گرﻳﺎن له چاوی دا خۆی ده نواند

کوڕ گوتی : تو خوا داﻳﻪ ئه گه ر نه گه ڕامه وه

بوکی دا ها توت له ﺑﻴﺮ نه چێت

جار جار خۆتی پێ ﻧﻴﺸﺎن ده تاکو بزانێت

تاکو بزا نێت که تازه گه ڕانه وه ناکرێت

زه مان گو زه را ، ساڵ به سه ر دا هات

کوندێک به ها شه ده ﻳﺨﻮێند ، ده ﻳﻨﺎ ڵاند

حه رز  زۆر ماندو بو ، هه تا که نگێ دوڕه نگی

ئێستا کاتی خۆ نواندنه، داﮔﻴﺮ که ران زۆرن

زاڵمان گه لێک زۆرتر، بێ به زه یی تر

به ڵام ئاسۆی رون نێزﻳﮑﻪ زۆر نێزﻳﮏ

به ﻳﺎنی بو ، شه و نه م گوڵی وه خه به ر هێنا

له بن کا نی یێک تفه نگێک که وتبو

گوڵێک خه ریکی پو شکو تن بو

شه هیدپو شکو تنی گوڵی سوری ئه رغه وانه

 

هه ول دان به ره و داها تویکی جوان

هه‌وڵ دان به‌ره‌و داهاتوێکی جوان



                                                                        

 

 

پێشه‌کی:

 

وه‌ک ده‌زانین کورد نه‌ته‌وه‌یێکه‌ که‌ نێزیکه‌ی90 ساڵه به‌سه‌ر چوار وه‌ڵاتی تورکیا،سوریا،‌‌عێراق و ئێران دا دابه‌ش کراوه‌. مه‌به‌ست له‌ نوسینی ئه‌م وتاره‌ ئاگا بونه‌وه‌ی هه‌مومانه‌ له‌ مه‌ڕ ئه‌و ڕێیه‌ی که‌ ده‌مان هه‌وێ کورد به‌ ره‌و مێژوێکی جوان و
پڕبایه‌خ به‌رین. 

ڕوانینی ئه‌م وتاره‌ به‌ره‌و کوردوستانی ئێرانه‌.

 

ئه‌وسیاسه‌ته‌ی ئه‌مرۆ به‌سه‌ر ئێران دا زاڵه‌،شایه‌د له‌ رواڵه‌ت دا سیاسه‌تێکی نه‌زم بێت. به‌ڵام که‌ به‌وردی چاوی لێ بکه‌ یین زۆر زیره‌کانه‌ گه‌نده‌ڵ یه‌کانی له‌ ناوی دا ده‌شێرێته‌وه‌. یێ کێک له‌و کارانه‌ی ره‌ژیم ،که‌ له‌ ناو حوکومه‌تی دیکتاتۆڕی ئاشکرای سه‌ددامیش دا نه‌بینرا، نه‌هێشتنی خۆێندنی زمانی دایکی نه‌ته‌وه‌که‌مانه‌ که‌ به‌ داخه‌وه‌ کاریگه‌ریێ کی یه‌ک جار زۆری خستۆته‌

سه‌ر ئه‌ده‌ب و فه‌رهه‌نگی وه‌ڵاته‌که‌مان. به‌ شێوه‌یێک که‌ شایه‌د له‌ ناو ئه‌و نوسراوه‌ش دا بۆتان ده‌رکه‌وێت و ئه‌ویش که‌ڵک وه‌رگرتن له‌ وشه‌ی بێگانه‌یه‌ به‌ جێی به‌کارهێنانی‌ هاوتای کوردیه‌که‌ی.

دوایین هێنانی نێوی کورده‌ وه‌کو ئێرانی و یێ کێک له کۆن ترین نه‌ته‌وه‌کانی ژیاو له‌ ئێران دا(شوعاری خاته‌می بۆ کورده‌کان).

دوایین که‌ڵک وه‌رگرتن له‌ خه‌ڵکی کورده که‌ به‌ وابه‌ سته‌ کردنیان به‌ ده‌زگا فاشیزمه‌که‌ یان زه‌ربه‌ له‌ خۆیان دات. که‌ گه‌وره‌ترین شتێک که‌ له‌ سه‌ر ڕێی گروپه‌ حیزب یه‌کان هه‌یه‌ له‌وه‌ سه‌رچاوه‌ ده‌گرێت. که‌ ئێمه‌ پێیان ده‌ڵی یین جاش .

 

ئێستا ئه‌و پرسیاره‌ دێته‌ ئاراوه که‌‌ وه‌زیفه‌ی‌ ئێمه‌چی یه‌؟

 

ڕامان:

ره‌ وشه‌ن بیر که‌ سێکه‌ که‌ بیر و بۆ چونێکی نۆی هه یه‌ بۆ چاک کردنی ئاڵ و گۆڕ له‌ ناو کۆمه‌ڵ گادا.

 

 

 

وه‌ ڵام:

 

مرۆڤ ئازاد دێته‌ سه‌رزه‌وی و ته‌واو ته‌قه‌لا شی ئه‌وه‌یه‌ که‌ هه‌روا ئازاد په‌ره‌ به‌ ژیانی بدات.

هه‌رچه‌ند دیکتاتۆر له‌ به‌رانبه‌ر ئازادی دایه‌. به‌ڵام مرۆڤ له‌ زۆربه‌ی ساته‌کانی ژیانی دا

بۆ خۆی،خۆ ده‌به‌ستێته‌وه‌. ورن با هه‌ر له‌ ئێستێ را داوی دیلی بپسێنین و حه‌ول بده‌ین بۆ درووست کردنی ژیانێک که‌ تێی دا ئازاد بیر بکه‌ینه‌وه‌،ئازاد بژین و ئازادی بۆداهاتوانمان

پێک بێنین ئه‌وه‌ش نایه‌ته‌دی مه‌گه‌ر به‌ یێک گرتنه‌وه‌ مان له‌ هه‌ر بوارێکه‌وه‌ .